Hocalı Katliamı, Karabag Savasi sırasında 25
Subat 1992 tarihinde Azerbaycan'ın Daglik Karabag bölgesindeki Hocali kentinde
Azeri sivillerin, Ermeniler tarafından katliamı olayıdır.
Hocalı’da
yapılan katliam, Rus 366. Motorize Piyade Alay
ının desteğindeki
Ermeni silahlı kuvvetleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu katliam,
Ermenilerin Daglik Karabag'ın işgalinden bu yana cereyan eden en kapsamlı sivil
soykırım olarak tarihe geçmiştir. Hocalı’da gerçekleştirilen katliama giden
süreçte, Ermenileri Rusların desteklediği yönünde ciddi bulgular bulunmaktadır.
Ermeni gönüllülerden oluşan silahlı gruplar Karabağ’a yerleştirilmiştir.
Ardından Gorbaçov, 25 Temmuz 1990’da yayımladığı bir kanun ile SSR (Sovyet
Sosyalist Cumhuriyeti) kanunları dahilinde olmayan silahlı grupların
kurulmasını yasaklamış ve kanunsuz olarak saklanan silahlara el konulmasını
sağlamıştır. Bu kanunla birlikte Azerbaycan’ın bütün bölgelerinde av silahları
da dahil olmak üzere silahlar toplanmış, Dağlık Karabağ’da ise bu görev Rus
askerleri tarafından yerine getirilmiştir.
990 yılının
Ağustos ve Eylül aylarında Ermeniler saldırılarını doğrudan Azerilere
yöneltmeye başlamışlar, otobüs baskınları, yol kesme gibi terör eylemlerine
kalkışmışlardır. 1990 yılı başlarında yaklaşık 186 bin Azeri, Ermenistan’dan
Azerbaycan’a gitmeye zorlanmıştır. Ekim 1991’de ilk Azeri köyü Ermenilerce ele
geçirilmiştir. Hocalı Katliamı, Rus askerlerinin desteğiyle 25–26 Şubat 1992’de
Hocalı’ya ulaşan Ermeni kuvvetlerince gerçekleştirilmiştir.
Katliamın ardından
Azerbaycan, Hankendi'ndeki 366. Motorize Piyade Alayı'nın saldırıya katıldığını
açıkladı. Çünkü saldırıda gelişmiş konvansiyonel silahlar kullanılmıştı. Bunlar
değil bölgedeki yerel gruplarda, yeni oluşmaya başlayan Azerbaycan ve
Ermenistan ordularında bile yoktu. Rus tarafının tersini söylemesine karşın
alaydan firar eden üç Rus askeri 3 Mart 1992'de düzenledikleri basın
toplantısında, Hıristiyan Ermeniler yanında Müslüman Azerbaycanlılara karşı
savaşmalarının istendiğini itiraf etti.
Saldırıda ölenler
hakkında Azerbaycan Cumhuriyeti resmî kaynaklarının bildirdiği rakam 106'sı
kadın, 83'ü çocuk olmak üzere toplam 613 kişi olmakla birlikte, katledilen
toplam Azeri sayısının bin 300 kişi olduğu tahmin ediliyor.
Hocalı stratejik
öneme sahip bir yerleşim merkeziydi. Hocalı Dağlık Karabağ bölgesi'nin merkez
şehri olan Hankendi’nden 10 km uzaklıktadır. Karabağ'daki mevcut tek hava
alanının burada olması ve demiryolunun hattının buradan geçmesi nedenleriyle
kent, stratejik önem taşıyordu. Dağlık Karabag bölgesinin en önemli
tepelerinden birisinde olan Hocali köyü stratejik olarak Ermenistan Silahli
Kuvvetleri için askerî bir hedef niteliğinde idi. Hocalı Dağlık Karabağ
bölgesi'nin merkez şehri olan Hankendi’nden 10 km uzaklıktadır. Karabağ'daki
mevcut tek hava alanının burada olması ve demiryolunun da buradan geçmesi
nedenleriyle kent, stratejik öneme sahipti.
Azerbaycan
Parlamentosu1994 'te Hocalı'da yaşanan katliamı ''soykırım'' olarak kabul etti.
İnsan Hakları İzleme Örgütü olayı Dağlık Karabağ anlaşmazlığı içerisinde
yapılan en büyük katliam olarak nitelemiştir.
Avrupa Konseyi
Parlamenterler Meclisi , Arnavutluk, Azerbaycan, Birlesik Krallik ve Türkiye,
Bulgaristan, Luksemburk, Makedonya, Norvec tarafindan yayımlanan 324 nolu
Avrupa Konseyi bildirgesinde; Ermeniler tüm Hocalıları katlettiler ve tüm şehri
harap ettiler ifadesi geçmiştir.
Bu katliamı
yaşayan ve sonra Beyrut'a yerleşen Ermeni gazeteci Daud Kheyriyan, For the Sake
of Cross (Haçın Hatırı İçin) isimli kitabında şu satırları aktarmaktadır:
‘’Gaflan denen ve
ölülerin yakılmasıyla görevli Ermeni grup, Hocalı’nın 1 kilometre batısında bir
yere 2 Mart günü 100 Azeri ölüsünü getirip yığdı. Son kamyonda 10 yaşında bir
kız çocuğu gördüm. Başından ve elinden yaralıydı. Yüzü morarmıştı. Soğuğa, açlığa
ve yaralarına rağmen hâlâ yaşıyordu. Çok az nefes alabiliyordu. Gözlerini ölüm
korkusu sarmıştı. O sırada Tigranyan isimli bir asker onu tuttuğu gibi öteki
cesetlerin üstüne fırlattı. Sonra tüm cesetleri yaktılar. Bana sanki yanmakta
olan ölü bedenler arasından bir çığlık işittim gibi geldi. Yapabileceğim bir
şey yoktu. Ben Şuşa’ya döndüm. Onlar Haç’ın hatırı için savaşa devam ettiler‘’
Tüm semavi dinler,
insan hayatını kutsal sayar, insan hayatına kastetmeyi en büyük günah kabul
eder. Hangi din bebeğe kıymayı kabul eder. Ermeniler tarafında Hocalı’lı
çocuklar yaşlılar, kadınlara katliam yapıldı. Dünya kamuoyu bu olaylara seyirci
kaldı. Ermenistan Dağlık Karabağ’da insanlık suçu işledi.
Ermenistan’ın
Dağlık Karabağ’da yaptıkları, Uluslar arası hukuk, BM İnsan Hakları Evrensel
Beyannamesi kurallarına göre suçtur. 26 Şubat 1992 günü yaşanan bu katliamın
emrini veren ve 'Hocalı Katliamı' baş sorumlusu olan yaptığı terör
faaliyetlerinin oranı nispetinde terfi eden Taşnaksutyun örgütü liderlerinden
Robert Koçaryan, önce başbakan daha sonrada Ermenistan Devlet Başkanı oldu.
Halende Hocalı katliamının sorumlular Ermenistan’da üst düzey yönetimde
bulunuyorlar.
(Alıntıdır)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder